Witamina D – czemu jest tak ważna?
Z naukowego punktu widzenia witamina D należy do grupy organicznych związków chemicznych a dokładniej do lipidów steroidowych. Nie mówi ci to zbyt wiele? W takim razie przyjrzyjmy się roli, jaką odgrywa opisywany związek w ludzkim organizmie.
W praktyce witamina D:
- Bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej co oznacza, że ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania układu kostnego,
- Wpływa na kondycję zębów (oraz wspomnianych kości!),
- Bierze udział w procesie podziału komórek,
- Wpływa na działanie trzustki, w tym także na właściwe wydzielanie insuliny,
- Przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania mięśni,
- Wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, nerwowego, krążenia.
Niedobór witaminy D
Szacunkowo ok. 90 – 95% Polaków cierpi na niedobór witaminy D. Wpływ na ten fakt wywiera przede wszystkim szerokość geograficzna. Regiony zlokalizowane powyżej 40° stopnia szerokości geograficznej północnej narażone są bowiem na deficyt słońca, zwłaszcza w okresie jesienno – zimowym. Z tego względu w polskich warunkach klimatycznych witamina D wytwarzana jest efektywnie jedynie przez kilka miesięcy w ciągu roku. Dodatkowo, stosowanie kremów z filetem w okresie letnim znacząco obniża, lub wręcz zatrzymuję syntezę skórną. Naturalnie opisywany związek występuje również w pokarmach – np. w tłustych rybach morskich takich jak łosoś czy też węgorz, a także w jajka, żółtym serze czy też mleku – niemniej jednak w praktyce wspomniane produkty nie są w stanie zaspokoić zapotrzebowania ludzkiego organizmu na witaminę D, gdyż zawierają zbyt małe ilości opisywanego związku. To duży problem, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, iż niedobór witaminy D wywiera niezwykle negatywny wpływ na nasze zdrowie.
Objawy niedoboru witaminy D:
- Bóle kości i mięśni,
- Problemy ze snem,
- Ogólne osłabienie organizmu,
- Biegunka,
- Nadciśnienie,
- Nadwaga,
- Spadek odporności organizmu.
Dodatkowo w przypadku dzieci niedobór witaminy D może objawiać się krzywicą kości, powolnym wzrostem, powstaniem guzów czołowych, jak również zaparciami.
Nadmiar witaminy D
Podobnie jak niedobór, również nadmiar witaminy D wywiera szkodliwy wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Do zbyt wysokiego poziomu witaminy D przyczynia się m.in. nadmierna suplementacja. Jak objawia się nadmiar słonecznej witaminy? Między innymi nudnościami i wymiotami, bólem brzucha, brakiem apetytu, zaparciami, osłabieniem, wzmożonym pragnieniem, nadpobudliwością, drgawkami, a nawet zaburzoną pracą mózgu.
Zapotrzebowanie na witaminę D
No dobrze ale ile w takim razie – konkretnie – witaminy D potrzebuje ludzki organizm? No cóż, to zależy. Wpływ na zapotrzebowanie wywiera bowiem zarówno wiek, jak i płeć, stan zdrowia, a nawet waga.
Zalecane dzienne spożycie (RDA) dla witaminy D w IU/dobę wynosi:
- Niemowlęta do 1 roku życia: 400-600 j.m.
- Dzieci i młodzież od 1 do 18. roku życia: dziennie 600-1000 j.m. (w przypadku dzieci/młodzieży ze stwierdzoną otyłością dawka wzrasta do 1200-2000 j.m.)
- Dorośli od 19 do 65 roku życia: 800-2000 j.m. (w przypadku osób dorosłych ze stwierdzoną otyłością dawka wzrasta do 1600–4000 j.m.)
- Dorośli powyżej 65 roku życia: 800-2000 j.m.
- Kobiety w ciąży i karmiące piersią 1500–2000 j.m.
Badanie poziomu witaminy D
Jak widać na powyższych przykładach zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy może skutkować szeregiem objawów. W związku z powyższym warto skontrolować poziom witaminy D w organizmie. W jaki sposób? Naturalnie wykonując odpowiednie badanie.
Badanie poziomu witaminy D polega na pobraniu krwi z żyły w zgięciu łokciowym. Może być ono wykonane o każdej porze dnia i nie wymaga szczególnego przygotowania.
Alternatywą jest wykonanie badania z suchej kropli krwi, które nie wymaga wizyty w punkcie pobrań.
Kto powinien poddać się opisywanemu badaniu? Tak naprawdę… każdy, a dlaczego? Przemiana materii, a w tym procesy związane z obiegiem witaminy D w organizmie różnie się u poszczególnych osób. Ta sama suplementu, może przekładać się na zupełnie inny poziom Witaminy D w organizmie. W szczególności badanie jednak jest zalecane w przypadku osób:
- Otyłych,
- U których występują zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej,
- Stosujących dietę eliminacyjną (zwłaszcza wynikającą z alergii na białko mleka krowiego),
- Mających zaburzenia odżywiania różnego typu,
- Zmagających się z częstymi złamaniami kości,
- Cierpiących na choroby jelit i/lub nerek oraz wątroby, choroby autoimmunologiczne, a także dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego (zwłaszcza nadciśnienie tętnicze),
- Chorych na depresję,
- Zmagających się z chorobami alergicznymi takimi jak m.in. astma czy też atopowe zapalenie skóry,
- Mających zaburzenia pamięci, demencję,
- Zmagających się z różnego rodzaju nowotworami.
Jak interpretować wynik poziomu witaminy D w organizmie?
- Poniżej 20 ng/ml (lub poniżej 50 nmol/l) – ciężki niedobór witaminy D,
- Poniżej 30 ng/ml (lub poniżej 75 nmol/l) – niewystarczające zaopatrzenie,
- Na poziomie 30-50 ng/ml (lub 75-125 nmol/l) – optymalne zaopatrzenie,
- Powyżej 150 ng/ml (lub powyżej 375 nmol/l) – ryzyko zatrucia witaminą D.
Wykonanie prostego badania stwierdzającego poziom witaminy D umożliwia prawidłowe ustalenie dawki, a tym wdrożenie właściwego postępowania, którego skutkiem jest poprawa stanu zdrowia pacjenta. Warto skorzystać z tej możliwości zwłaszcza, że – jak widać na powyższych przykładach – opisywany związek odgrywa ogromną rolę w działaniu ludzkiego organizmu.
