Witamina D – określana mianem słonecznej witaminy – już od kilku lat cieszy się sporą popularnością wśród większości pacjentów. Znaczny wpływ na ten fakt wywarły liczne artykuły poruszające temat jej działania oraz objawy niedoboru. Nic zatem dziwnego, że spora część Polaków zdecydowała się na regularne zażywanie suplementów diety zawierających witaminą D. I choć opisywane zjawisko wydaje się pozytywne, to jednak w praktyce posiada ono swoją ciemną stronę. Okazuje się bowiem, iż nie tylko niedobór witaminy D wywiera szkodliwy wpływ na nasze zdrowie. Równie groźny jest bowiem… jej nadmiar.
Objawy nadmiaru witaminy D w organizmie:
- Nudności i wymioty,
- Brak apetytu,
- Bóle: brzucha, oczu, głowy,
- Nadmierne pocenie się idące niekiedy w parze ze świądem skóry,
- Zaparcia,
- Uczucie osłabienia,
- Częste uczucie pragnienia pomimo picia sporej ilości płynów,
- Wzmożone oddawanie moczu,
- Powiększenie narządów wewnętrznych (śledziony i/lub wątroby),
- Nadpobudliwość,
- Drgawki.
Poza w/w, objawy toksycznego działania witaminy D mogą ujawniać się pod postacią objawów neuropsychiatrycznych, takich jak trudności w koncentracji, zaburzenia rytmu serca, uczucie splątania, apatia, senność, psychoza, a w skrajnych przypadkach nawet otępienie i śpiączka.
Zalecana dawka witaminy D
Choć może wydawać się to nieprawdopodobne, to jednak faktem jest, że bardzo duży wpływ na poziom witaminy D w organizmie wywiera nasze… miejsce zamieszkania. Jak to możliwe? Otóż osoby zamieszkujące kraje poniżej szerokości geograficznej około 35°N mogą czerpać witaminę D wprost ze źródła czyli promieniowania UVB. Niestety, w krajach zlokalizowanych na wyższych szerokościach geograficznych witamina D3 nie jest wytwarzana w miesiącach zimowych. Poza tym zapotrzebowanie organizmu na witaminę D uzależnione jest m.in. od naszej wagi (osoby otyłe powinny przyjmować 2-3 razy wyższą dawkę witaminy D, natomiast osoby z niedowagą mogą potrzebować mniejszych dawek) oraz stanu zdrowia. W związku z powyższym wciąż trwa debata na temat zalecanej dawki witaminy D dla ogólnej populacji. Niemniej jednak przyjmuje się, iż – w przypadku Polski – optymalny poziom wit. D wynosi 30-50 ng/ml (lub 75-125 nmol/l).
Jak zbadać poziom witaminy D w organizmie?
Jak widać nadmiar witaminy D wywiera na ludzki organizm równie negatywny wpływ, co jej niedobór. Skąd zatem widzieć, że przedawkowaliśmy słoneczną witaminę? W celu określenia poziomu wit. D w organizmie należy wykonać odpowiednie badanie. Przedawkowanie witaminy D diagnozuje się na podstawie znacznie podwyższonego stężenia 25(OH)D (> 150 ng/ml), któremu towarzyszy ciężka hiperkalcemia i hiperkalciuria oraz bardzo niska lub niewykrywalna aktywność parathormonu (PTH).
Stężenie 1,25(OH)2D może mieścić się wówczas w zakresie referencyjnym, nieznacznie wzrastać lub obniżać (rzadziej), a podwyższony poziom wapnia w surowicy hamuje aktywność PTH. Stężenie 1,25(OH)2D jest regulowane zarówno przez hamowanie aktywności 1α-hydroksylazy, jak i przez zwiększenie aktywności 24-hydroksylazy.
W praktyce określenie poziomu witaminy D wymaga wykonania badania, które polega na pobraniu krwi z żyły w zgięciu łokciowym. Innym, równie skutecznym sposobem jest badanie z suchej kropli krwi, które możemy przeprowadzić samodzielnie, w zaciszu własnego domu.
Źródła:
- Marcinowska-Suchowierska E, Kupisz-Urbańska M, Łukaszkiewicz J, Płudowski P and Jones G (2018) Vitamin D Toxicity–A Clinical Perspective, 2018, Front. Endocrinol.
- Rusińska A., Płudowski P., Walczak M., Borszewska-Kornacka M.K., Bossowski A., Chlebna-Sokół D., Czech-Kowalska J., Dob A., Franek E., Helwich E., Jackowska T., Kalina M., Konstantynowicz J., Książyk J., Lewiński A., Łukaszkiewicz J., Marcinowska-Suchowierska E., Mazur A., Michałus I., Peregud-Pogorzelski J., Romanowska H., Ruchała M., Socha P., Szalecki M., Wielgoś M., Zwolińska D., Zygmunt A.: Vitamin D supplementation guidlines for Poland – A 2018 update. Postępy Neonatologii 2018, 24(1)
- Nasser M. Al-Daghri, Abdul Khader Mohammed, Ihtisham Bukhari, Maryam Rikli, Saba Abdi, Mohammed Ghouse Ahmed Ansari, Shaun Sabico, Syed Danish Hussain, Amal Alenad, Yousef Al-Saleh, Majed S. Alokail, Efficacy of vitamin D supplementation according to vitamin D-binding protein polymorphisms, 2019, Nutrition