Jak doszło do powstania testu suchej kropli krwi?
Test suchej kropli krwi (ang. dried blood spot, DBS) to metoda alternatywna dla powszechnie wykorzystywanej, konwencjonalnej metody pobierania materiału. Wbrew pozorom opisywana technika nie jest niczym nowym. Jednym z pierwszych lekarzy wykorzystujących w swojej pracy test suchej kropli krwi był m.in. japoński bakteriolog Hideyo Noguchi. Niemniej jednak, to nie jemu przypisuje się odkrycie metody umożliwiającej wykonanie testu suchej kropli krwi. Naukowcem uważanym za prekursora nadmienionej techniki był bowiem norweski chemik medyczny, Ivar Christian Bang. Pierwsza praca dotycząca analizy suchej kropli krwi do oceny stężenia glukozy we krwi autorstwa Banga, została opublikowana w roku 1913.
Nie oznacza to jednak, że prowadzone wówczas testy nie wymagały dopracowania. Wręcz przeciwnie! W roku 1924 rozpoczęto badania nad wykorzystaniem różnych rodzajów bibuły. W tamtym czasie do wykonania testu suchej kropli krwi używano głównie bibuły Schleicher & Schuell nr 595. W roku 1939 do powszechnego użycia weszły także bibuły Schleicher & Schuell nr 589, Delta 310, Canson 435 oraz Whatman nr 1. Obecnie, w celu przeprowadzenia testu suchej kropli krwi, wykorzystuje się głównie bibuły filtracyjne Munktell TPN.
Co ciekawe, aż do roku 1939 papier filtracyjny był powszechnie wykorzystywany w roli środka umożliwiającego transport próbek krwi do badań serologicznych. Nie tylko pozwalał on na pobór mniejszej ilości krwi (co było ważne zwłaszcza w przypadku dzieci) przy użyciu tanich i łatwo dostępnych materiałów, ale- dodatkowo- ograniczał on możliwość zepsucia krwi podczas transportu i pozwalał na przechowywanie pobranej próbki przed długi czas.
Ogromne znaczenia dla zastosowania testu suchej kropli krwi miały badania prowadzone przez amerykańskiego mikrobiologa, Roberta Guthriego. Do tej pory, test suchej kropli krwi wykorzystywany był głównie w celu prowadzenia badań nad kiłą. Zmienić się to miało na początku 60 lat XX wieku. Wtedy to, wspomniany Robert Guthrie, opracował test służący wykrywaniu fenyloketonurii- groźnej, wrodzonej choroby metabolicznej. Od roku 1990 wspomniane badanie – określane mianem testu Guthriego – wykorzystywane jest w celu wykrycia wrodzonych wad metabolizmu. Ma to miejsce jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby. Przeprowadzane jest ono u noworodków w ciągu 72 godzin od chwili narodzin dziecka. Aktualnie, badanie suchej kropli krwi, wykorzystywane jest m.in. w badaniach metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej z tandemową spektrometrią mas (LC-MS/MS) oraz w toksykologii sądowej w celu wykrycia obecności nielegalnych substancji we krwi.
Test suchej kropli krwi – opis metody
Test suchej kropli krwi można wykonać u każdego pacjenta, bez względu na wiek. Należy jednak dodać, iż w przypadku noworodków, krew pobierana jest z nakłucia pięty, natomiast u osób dorosłych (oraz starszych dzieci) z nakłucia palca (bądź z krwi żylnej). Poniższy opis odnosi się do testu przeprowadzanego z nakłucia palca.
Próbka krwi powinna pochodzić z drugiego, bądź trzeciego palca dłoni. Przed wykonaniem nakłucia palec powinien być masowany przez 1 – 2 minuty, a następnie przetarty alkoholem izopropylowym. Gdy alkohol wyschnie należy nakłuć palec, po czym umieścić po jednej kropli krwi w wyznaczonym miejscu na przeznaczonym do tego arkuszu (bibule filtracyjnej). Co istotne, to fakt, że palec nie może mieć styczności z papierem filtracyjnym.
Pobrana w ten sposób próbka musi zostać wysuszona. W tym celu należy pozostawić ją na 2 – 4 godzin w temperaturze pokojowej. Dokładny czas schnięcia uzależniony jest od rodzaju użytej bibuły filtracyjnej oraz ilości pobranej krwi. Pobrane w ten sposób próbki mogą być przechowywane w temperaturze pokojowej przez wiele tygodni, miesięcy, a nawet lat (w zależności od stabilności analitu).
