530 231 148
kontakt@diagnostykaprecyzyjna.pl

Wady metabolizmu puryn i pirymidyn – niska świadomość zagadnienia

puryny

Wrodzone wady metabolizmu puryn i pirymidyn (P/P) należą do rzadkich chorób uwarunkowanych genetycznie o szerokim spektrum objawów i złożonym przebiegu, co sprawia, że są one trudne do zdiagnozowania. Zaburzenia te mogą prowadzić do poważnych dysfunkcji wielu układów, w tym nerwowego, immunologicznego, hematologicznego.

Szczególną uwagę warto zwrócić na zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD – ang. autism spectrum disorder), które mogą być jedynie objawem maskującym prawdziwą przyczynę choroby. Liczba zdiagnozowanych przypadków autyzmu wciąż rośnie, a symptomy typowe dla zaburzeń ze spektrum autyzmu mogą być charakterystyczne również dla innych zaburzeń metabolicznych, dlatego warto rozważyć wykonanie profilu P/P jako elementu procesu diagnostyki różnicowej.

Niezwykle ważne jest właściwe ustalenie rozpoznania na wczesnym etapie życia, aby zapobiec poważnym i długotrwałym powikłaniom, uniknąć niepotrzebnych procedur diagnostycznych, a tym samym ograniczyć potencjalne koszty związane z diagnostyką i leczeniem.

Znanych jest około 30 defektów enzymatycznych prowadzących do zaburzeń ze szklaku puryn i pirymidyn. Ich rozpoznawalność w Polsce jest niedostateczna ze względu na ograniczony dostęp do specjalistycznych, celowanych badań diagnostycznych i ośrodków je wykonujących. Większość klinicystów nie jest świadoma istnienia tych zaburzeń, a jedynym ogólnodostępnym laboratoryjnym parametrem, który może być pomocny w diagnostyce chorób ze szlaku P/P, jest poziom kwasu moczowego.

Dodatkową trudność stanowi fakt, iż żadna z chorób ze szlaku P/P nie jest możliwa do wykrycia w ogólnopolskim programie badań przesiewowych noworodków, który pod kątem metabolicznym dotyczy zaburzeń aminokwasów i estrów karnityn. Metodą z wyboru jest ilościowa analiza puryn i pirymidyn w moczu metodą LC‑MS/MS (chromatografia cieczowa – tandemowa spektrometria mas), jednak badanie to do tej pory było dostępne jedynie w wysoce specjalistycznych laboratoriach w Europie i na świecie.

Rzeczywista częstość występowania wrodzonych wad metabolizmu puryn i pirymidyn w populacji ogólnej jest obecnie nieznana i prawdopodobnie niedoszacowana – wielu pacjentów jest niezdiagnozowanych lub błędnie zdiagnozowanych. Przyczynami ograniczonej wykrywalności są: zróżnicowany obraz kliniczny, brak ogólnodostępnej metody diagnostycznej, trudna metodyka badań w kierunku zaburzeń P/P, wciąż mała świadomość lekarzy oraz niedostateczna wiedza na temat tych chorób i ich znaczenia.

Bibliografia:

1. Jurecka A.: Wrodzone wady metabolizmu puryn i pirymidyn. Postępy Biochemii 2011, 57 (2)
2. Jurecka A., Tylki-Szymańska A.: Wrodzone wady metabolizmu na szlaku puryn i pirymidyn. Pediatria Pol. 2009, 84, nr. 2
3. Balasubramaniam S., Duley J. A., Christodoulou J.: Inborn errors of purine metabolism: clinical update and therapies. J Inherit Metab Dis (2014) 37:669–686
DOI 10.1007/s10545-014-9731-6

Przeczytaj także: