Czy to możliwe, aby – pomimo regularnej suplementacji – w organizmie wciąż występował niedobór witaminy D? Niestety, taka sytuacja jest jak najbardziej możliwa. Okazuje się bowiem, że o wydajności wchłaniania witaminy D z przewodu pokarmowego decyduje całkiem spora ilość różnego rodzaju czynników. Co zatem – konkretnie – wywiera wpływ na skuteczność danego leku lub suplementu diety?
Biodostępność
Wśród czynników wpływających na wydajności wchłaniania witaminy D z przewodu pokarmowego wymienić należy m.in.:
- Złożoność przyjmowanych pokarmów (ilość i rodzaj kwasów tłuszczowych, błonnika pokarmowego),
- Wpływ innych rozpuszczalnych w tłuszczach związków z witaminą D,
- Czynniki osobnicze w tym: wiek, stan zdrowia, zabiegi chirurgiczne, otyłość, zmienność genetyczna itp.
Złożoność przyjmowanych pokarmów
Okazuje się, że w przypadku osób, których dieta bogata jest w jednonienasycone kwasy tłuszczowe ma miejsce zwiększona skuteczność suplementów witaminy D. Zjawisko to nie występuje natomiast w przypadku pacjentów, których jadłospis obfituje w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Warto dodać, iż zwiększenie skuteczności działania witaminy D może nastąpić na skutek suplementacji magnezu.
Wpływ innych, rozpuszczalnych w tłuszczach związków z witaminą D
Witamina D magazynowana w tkance tłuszczowej nie należy do łatwo dostępnych. Z tego względu osiągnięcie optymalnego stężenia 25(OH)D w surowicy wymaga zwiększenia dawki witaminy D. Powyższe założenie potwierdza wzrost stężenia 25(OH)D w surowicy podczas spadku masy ciała, jak również przeprowadzone badanie. Uczestnicy wspomnianego badania zażywali 50 000 IU cholekalcyferolu tygodniowo. Wraz z końcem 12-tygodniowego okresu suplementacji, stężenie 25(OH)D w surowicy uległo znacznemu wzrostowi, natomiast podskórne biopsje tłuszczu jasno udowodniły, że jedynie niewielka część podanych 600 000 IU była przechowywana w tłuszczu.
Czynniki osobnicze
Wraz z upływem czasu nasz organizm zatraca zdolność do wytwarzania witaminy D pod wpływem promieniowania słonecznego. W przypadku seniorów nierzadko ma miejsce hipowitaminoza D. Dzieje się na tak wskutek upośledzenia syntezy witaminy D, którego przyczyną jest zrogowaciała skóra i/lub niska ekspozycja bądź też całkowity brak ekspozycji na światło słoneczne.
Co ciekawe, pacjenci cierpiący z powodu mukowiscydozy mniej skutecznie wchłaniają witaminę D, podobnie jak niemowlęta oraz osoby borykające się z pozawątrobową atrezją dróg żółciowych, żółtaczką obturacyjną, niewydolnością trzustki, chorobą trzewną i osoby po przebytej operacji żołądka.
Biosyntezę witaminy D3 w skórze może również utrudniać stosowanie filtrów przeciwsłonecznych, niski poziom cholesterolu oraz ciemna karnacja.
Źródła:
- Vaibhav Kumar Maurya, Manjeet Aggarwal, Factors influencing the absorption of vitamin D in GIT: an overview, 2017, Journal of Food Science and Technology, 54(12), 3753-3765
- P. Borel, D. Caillaud, N. J. Cano, Vitamin D bioavailability: State of the art, 2013, Critical Reviews in Food Science and Nutrition
- Egidijus Šimoliūnas, Ieva Rinkūnaitė, Živilė Bukelskienė, Virginija Bukelskienė, Bioavailability of Different Vitamin D Oral Supplements in Laboratory Animal Model, 2019, Medicina, 55(6), 265
