Klasyczna homocystynuria
Homocystynuria jest zaburzeniem szlaku metabolizmu siarki, spowodowanym genetycznie uwarunkowanym (mutacja w genie CBS) niedoborem enzymu β-syntazy cystationiny (CBS). Częstość jej występowania szacuje się na około 1:100 000-200 000.
Objawy wynikające z homocystynurii mają charakter wieloukładowy. Choroba powoduje patologiczne zmiany, do których zalicza się m.in.:
- zaburzenia w obrębie gałki ocznej, np. zwichnięcie soczewki, drżenie tęczówki, jaskra i wynikające z tego powodu powikłania, takie jak zez, zaćma, odwarstwienie siatkówki, krótkowzroczność, ślepota
- zmiany w układzie kostnym, takie jak osteoporoza, ograniczona ruchomość stawów, nieprawidłowości w budowie zębów, długie kości kończyn i długie palce, wydrążone stopy, gotyckie (strzeliste, wąskie i wysokie) podniebienie
- wady postawy: najczęściej skolioza i kifoza, koślawe kolana, deformacja klatki piersiowej
- zaburzenia układu naczyniowego: problemy zakrzepowo-zatorowe, w tym zatorowość płucna, zawał serca, udar mózgu, nadciśnienie tętnicze
- nieprawidłowości ośrodkowego układu nerwowego: upośledzenie i opóźnienie umysłowe, zaburzenia osobowości, lękowe, obsesyjno-kompulsywne, psychotyczne i depresja, padaczka i drgawki, nieprawidłowości w badaniu EEG głowy
- inne objawy takie jak: stłuszczenie wątroby, miopatia, hipotonia mięśniowa, nieprawidłowości endokrynologiczne, obniżony poziom czynników krzepnięcia
W badaniach biochemicznych homocystynuria manifestuje się podwyższonymi wartościami ↑↑ homocysteiny i ↑ metioniny we krwi oraz obniżonym stężeniem ↓cysteiny w osoczu.
Deficyt reduktazy metylenotetrahydrofolanu (MTHFR)
Jest zaburzeniem wchłaniania kwasu foliowego objawiającym się niemowlęcą encefalopatią z padaczką, postępującym upośledzeniem psychoruchowym, postępującymi objawami neurologicznymi i psychiatrycznymi oraz zmianami zakrzepowymi. W badaniach biochemicznych przejawia się on podwyższonym stężeniem ↑↑ homocysteiny oraz normalnym lub obniżonym ↓ stężeniem metioniny we krwi.
Defekt i zaburzenia metabolizmu kobalamin
Zaburzenia te objawiają się anemią megaloblastyczną, postępującym opóźnieniem umysłowym, objawami uszkodzenia układu nerwowego oraz zaburzeniami psychiatrycznymi. W ich przebiegu w badaniach biochemicznych wykrywa się podwyższone stężenie ↑↑ homocysteiny oraz normalne lub obniżone ↓ stężenie metioniny we krwi oraz podwyższone stężenie ↑ kwasu metylomalonowego w profilu kwasów organicznych w moczu.
Deficyt oksydazy siarczynu i deficyt kofaktora molibdenowego
Zaburzenia te dotyczą końcowego odcinka szlaku katabolizmu homocysteiny, objawiając się niemowlęcą encefalopatią z padaczką, postępującym opóźnieniem psychoruchowym, małogłowiem, a w późniejszym okresie zwichnięciem soczewek. W badaniach biochemicznych objawiają się one podwyższonym stężeniem ↑ tauryny oraz obniżonym stężeniem ↓ cysteiny i ↓ homocysteiny we krwi. W deficycie kofaktora molibdenowego występuje znacząco obniżone stężenie ↓↓ kwasu moczowego w surowicy oraz podwyższona ↑↑ hipoksantyna (puryna) w moczu.
Patologiczne poziomy homocysteiny we krwi mogą być związane z różnymi stanami chorobowymi.
Diagnostyka różnicowa w przypadku wykrycia patologicznych stężeń homocysteiny wymaga zawsze wykonania innych badań laboratoryjnych.